Mango-onderwijs staat in de Gelderlander

Mango in de krant!

Geen gewone lessen, geen toetsen: hoe zit het met deze school?

Geen rapporten, toetsen of strikte lesuren met vaststaand materiaal, maar kinderen die ‘zelf bepalen wat ze leren’, op hun eigen tempo. Marlies Naus is in Nijmegen haar eigen basisschool begonnen en dat is een bijzondere. Maar werkt dat soort onderwijs wel?

MARIEKE SMID Nijmegen

Een lesprogramma dat niet alleen bestaat uit rekenen en taal, maar ook uit spel, theater, kunst en natuur. En niet vijf dagen naar school, maar drie of vier. Welkom bij Mango, de basisschool van oprichter Marlies Naus en haar team. Deze maand is ze begonnen met haar lessen voor drie leerlingen. Wel nog bij haar thuis, want een schoolgebouw heeft ze nog niet gevonden. Naus was twintig jaar lerares op een reguliere basisschool, maar ‘voelde in haar hart dat het anders kon’. “Met fijnere energie. Ik miste ruimte om te spelen en dat kinderen op een natuurlijke manier leren. We hebben schijnbaar bedacht dat dertig leerlingen in groep 3 allemaal op dezelfde manier moeten leren lezen. Maar dat werkt niet voor iedereen.”

Intrinsieke motivatie

Op haar school leren leerlingen dingen door ‘intrinsieke motivatie’. Oftewel: kinderen bedenken zélf wat ze willen leren en docenten helpen ze daarbij. “Stel dat een kind zegt: ik wil de tafeltjes leren. Dan kan dat gewoon aan tafel, maar het mag ook op een trampoline. Net wat bij je past.” Zorgen dat kinderen soms geen zin hebben om taal of rekenen te leren, heeft de docent niet. “De houding van jonge kinderen is open, ze stellen veel vragen. En waarom zou je niet willen lezen? Als je het wel kunt, maak je deel uit van de maatschappij. Verder hebben we een ochtendkring, waarin ik verdieping geef bij bepaalde onderwerpen. De Romeinen bijvoorbeeld. Kinderen leren dan over onderwerpen die ze nog niet kennen.” Rapporten zijn er eigenlijk niet. De voortgang wordt bijgehouden in een eigen ‘leerlingvolgsysteem’. Daarin kunnen de leerlingen hun eigen doelen opschrijven en vullen ze samen met hun docenten in hoever ze op een bepaald punt zijn.

Onderwijsinspectie?

Want Naus weet ook: haar school moet wél voldoen aan de eisen van de onderwijsinspectie. En dus zullen kinderen ook bepaalde vaardigheden móeten leren en beheersen voordat ze naar de middelbare school gaan. De onderwijsinspectie heeft haar school alleen nog niet officieel goedgekeurd. De keuring volgt pas nadat Naus echt is begonnen, zegt een woordvoerder. “Iedereen mag een school starten. Pas als je bezig bent, komen we kijken en krijg je een bindend advies. Of je dus mag blijven bestaan of niet. Een jaar later komen we nog een keer terug om de kwaliteit te checken.” Dat gebeurt altijd bij B3-scholen – ook wel bekend als privéscholen – waar Mango onder valt. In heel Nederland zijn er ongeveer 140 (primair en voortgezet onderwijs). Ze worden niet door de overheid gefinancierd en wijken vaak af in grootte en onderwijsconcept van reguliere basisscholen. Wel moeten ze ervoor zorgen dat hun leerlingen de leerplicht vervullen.

Exacte tarieven

Ouders betalen zelf een bijdrage voor lessen. De geldbedragen verschillen, maar kunnen flink oplopen: sommige scholen vragen duizenden euro’s per jaar, anderen tienduizenden. Over Mango’s exacte tarieven wil Naus niet veel kwijt. Ze stelt dat ouders een vast bedrag van 50 euro per maand voor het onderwijs betalen, maar het bedrag voor ouders die eventueel ook gebruik willen maken van de bso die Naus aanbiedt, blijft onbekend. “Als ik een locatie heb, zet ik alle prijzen op de website”, zegt Naus. “De prijs hangt af van het aantal dagen dat kinderen komen. En dat hangt er weer van af of ik een locatie ga vinden. Dan zullen de kosten weer bekeken worden.” Naus heeft zich in ieder geval netjes aangemeld bij de inspectie, zegt de woordvoerder. De kans van slagen? Daar kan hij weinig over zeggen. “Het wisselt heel erg of het iemand lukt. Het hangt vaak van de mensen af die erbij betrokken zijn. Bij een oud-docent is de slagingskans bijvoorbeeld vaak hoger.” Inmiddels is Mango begonnen. Zelf is Naus enthousiast, net zoals een ouder (zie kader). Onderwijsadviseur Michiel Lucassen kan de slagingskans niet inschatten (zie kader). “Ik denk dat starten wel lukt. Maar voor de lange termijn vasthouden aan je plan, zeker als er meer docenten en ouders gaan meedoen, is een tweede.”

‘Balans tussen realisme en idealisme is lastig’

Michiel Lucassen, onderwijsadviseur bij het Nijmeegse adviesbureau Vernieuwenderwijs, nam op verzoek van deze krant het lesplan van Mango door. Hij vindt de ideeën van Mango uitgebreid, maar daardoor ook abstract. “Dat zie ik vaker terug bij dit soort schoolplannen”, stelt Lucassen. “Ik zou willen weten: als je één dag op deze school zou zitten, hoe ziet die dag er dan uit? En hoe zie je jouw ideeën daarin terug? Zo zie je ook of het wel kan wat je allemaal wil, en nu kan ik bij elk idee wel twintig scenario’s bedenken. Het is complex, die balans vinden tussen realisme en idealisme.” De intrinsieke motivatie noemt hij een lastige kwestie. “Het is natuurlijk een belangrijk en mooi concept, maar het blijft lastig. Hoe kun je als kind vragen stellen of dingen willen leren, als je nog niet weet dat iets bestaat? En het blijft een feit dat je soms dingen moet leren die je minder leuk vindt. Hoe zorg je dat kinderen die dingen dan tóch gaan leren?” Over het nog missen van de locatie zegt de adviseur: “Dat mag. Je hoeft geen speciaal schoolgebouw te hebben, zolang je maar aan bepaalde veiligheidsvoorschriften voldoet. En dat kan thuis ook.” En de drie of vier dagen naar school in plaats van de standaard vijf? “Dat is toegestaan, zolang je op jaarbasis maar aan het aantal verplichte lesuren van de onderwijsinspectie voldoet.”

Moeder Meike (44): ‘Ze ging met tegenzin naar reguliere basisschool’

De 10-jarige dochter van Meike Grouls (44) zat jarenlang op een reguliere basisschool, maar ging daar met tegenzin naartoe. “Alle kinderen moeten op hetzelfde moment dezelfde dingen leren. En dat lukte onze dochter niet goed”, vertelt ze. “Haar enthousiasme voor leren ging weg. Terwijl ze een leergierig meisje met veel eigen ideeën is. Ik vind het belangrijk dat ze daar de ruimte voor krijgt.” Ze wil ook niet negatief zijn over het reguliere onderwijs, zegt ze. “Leraren doen ontzettend hun best. Maar door tijdsdruk en een beperkend systeem is er weinig ruimte om het anders te doen.” Vorige week dinsdag begon haar dochter op Mango, bij Naus thuis. Ze kwam vrolijk en enthousiast naar huis, al moet ze nog wennen aan de inbreng die ze zelf heeft, aldus Grouls. Of ze er vertrouwen in heeft dat haar kind wel genoeg leert? “Absoluut. Marlies is een ervaren leerkracht, ik vertrouw haar én mijn dochter. Als ze weer plezier krijgt in het leren, zal het ook meer vanzelf gaan.” Grouls wil de precieze kosten die ze betaalt niet benoemen. “Maar het is voor ons te doen. Voorheen betaalden we voor de bso een bedrag. Nu betalen we een vergelijkbaar bedrag voor de school én een bso ineen (haar dochter gaat ook naar de bso bij Mango, MS).”

bron: Gelderlander 12 april 2024